Zoals past bij een blik op andere tijden, zal het artikel uit de oude doos van deze week bij mensen onder de veertig mogelijk bevreemding wekken. Als Robert-Paul Kop en Inday Timmerman in 1996 een introductie geven op het World Wide Web is het internet niet alleen een vreemde nieuwe wereld, maar met zoekmachines als “Alta Vista” (AltaVista) ook moeilijk te herkennen vanuit de Google-hegemonie van vandaag.

Internet: de wereld van de computer

Internet. De elektronische snelweg eist nu ook in Nederland zijn plaats op. De eerste Internetverslaafde heeft zich al aangemeld bij de GGD. Cybercafés, cafés waar men naast het nuttigen van een biertje ook cyberspace in kan duiken, schieten als paddestoelen uit de grond. Zelfs Groningen telt zijn eerste cybercafé. Maar wat houdt dit internetgebeuren nou in? De SoAP heeft besloten om dit relatief nieuw en onoverzichtelijk fenomeen eens te bekijken, met nadruk op het arbeidsmarktbeleid binnen de sociologie. Er blijft natuurlijk een vraag over: wat heeft internet ons sociologen te bieden?

Internet is een verzamelbegrip dat verschillende mogelijkheden van cyber-space omvat. In dit artikel zal de aandacht uitgaan naar het bekendste gedeelte, namelijk ‘the World Wide Web’, ofwel WWW.

Het WWW kan het best vergeleken worden met een enorme encyclopedie die beheerd wordt door zogeheten ‘search-engines’. Dit zijn supersnelle bibliothecarissen die met behulp van jouw steekwoorden nagaan wat er over het onderwerp te vinden is. De naam World Wide Web is een treffende; elk file die men opent, geeft bijna altijd weer één of vaker meerdere ‘links’, ofwel verbindingen, naar andere files en documenten. Het is één groot spinnenweb.

‘Search-engines’ worden aangeduid met fraaie namen als ‘Webcrawler’, ‘YAHOO’, ‘Alta Vista’ en er zijn nog vele andere. Voor dit artikel is gebruik gemaakt van ‘Alta Vista’. Het ingevoerde steekwoord is ‘sociologie en arbeidsmarktbeleid’. Hieronder zal een ‘surfverslag’ gepresenteerd worden over een reis langs de sites die wij van Alta Vista kregen gepresenteerd.

Op het steekwoord ‘sociologie en arbeidsmarktbeleid’ vond Alta Vista 14.935 files. Hiermee liepen wij tegen het eerste nadeel van het WWW op. Het aanbod van sites is zo ontzettend groot dat je er gemakkelijk in verzuipt. Ter vergelijking: als je een bibliothecaris naar een onderwerp vraagt, zoekt deze hooguit vijf boeken en kun je aan de slag. De computer geeft je alle documenten waarin de woorden sociologie en of arbeidsmarktbeleid voorkomen. Verder kom je veel documenten tegen die enorm gedateerd zijn. En least but not last kom je niet alleen de Nederlandstalige maar ook de Franstalige en Hongaarse artikelen tegen.

De artikelen die Alta Vista voor ons heeft opgeduikeld, werden gerangschikt naar ‘fit’. Wij beperken ons tot de eerste veertig gevonden treffers. De eerste site die wij bezocht hebben, was een page van de RuG. De complete studiegids van sociologie bleek op het web te staan. Daarnaast troffen we vele documenten aan over tentamenperiodes en andere zaken die de vakgroep betreffen. Dus voor de studenten die informatie willen over tentamens, colleges en dergelijke, vanaf nu kan men deze informatie inwinnen op internet. Ook was de Erasmus Universiteit te Rotterdam op het net actief. Het document dat ons door Alta Vista aangereikt werd, bleek een advertentie te zijn voor de ‘Lentedagen’. Hier werden potentiële sociologiestudenten, met ‘hart en hersens’, opgeroepen in een levensecht en interactief simulatiespel met wetenschappers, afgestudeerden en studenten over zaken als sociale ongelijkheid en het effect van de automatisering op de werkgelegenheid deel te nemen. Helaas waren deze dagen in maart, maar wellicht als de RuG ook zou adverteren in cyberspace, dat het met de aanmeldingen voor volgend jaar wat meer zou vlotten. 

Wageningen bleek ook een homepage te hebben. De structuur, het nieuws en zaken die met de sociologische vakgroep te maken hebben, worden overzichtelijk gepresenteerd. Hoewel men proeft dat Wageningen ook te kampen heeft met teruglopende aantallen aanmeldingen voor het nieuwe jaar. Waarom anders zou men een kaart van Nederland plaatsen met gedetailleerde informatie hoe men in Wageningen moet komen, zij het met het openbare vervoer, auto of vliegtuig?

Terug naar onze speurtocht naar sociologie en arbeidsmarkt. De volgende site waar we op terechtkwamen, was een artikel van de PvdA. Hier werd de hoofddoelstelling van deze partij, namelijk het bevorderen van de werkgelegenheid, uiteengezet. Dit document gaf ons de mogelijkheid om eens op de Homepage van de socialistische partij te kijken. Het eerste wat ons hierbij opviel, was het lage aantal bezoekers. Ons werd medegedeeld dat wij bezoeker nummer 717 waren; geteld vanaf februari 1996. Een leuke link die wij op deze homepage vonden, was een discussiesite. Hier werden de bezoekers gevraagd discussiepunten aan te dragen, die dan via email op deze site bediscussieerd zouden worden. Het meest besproken punt was aan de hand van een artikel dat op 23 mei in het NRC stond; het wel of niet verbieden van de CD. Helaas was er geen discussie over arbeidsmarktbeleid, zodat wij besloten deze link te verlaten en onze surftocht verder te zetten. Maar toch interessant om te zien hoe de PvdA contact houdt met de achterban. 

De laatste link waarvoor er hier plaats is om te bespreken, is een link die ‘The electronic journal of sociology’ heet. Deze link is een onderdeel van ‘Netmind Free Services’ en biedt allerlei kosteloze diensten aan, waaronder een soort sociologische gids, maar dan op wereldwijd niveau. Men werd op deze page opgeroepen zijn of haar artikel, kosteloos, te laten publiceren. Het enige wat men moest doen, was het artikel opsturen naar de beheerder van de site, die het dan op wetenschappelijke waarde zou toetsen en dan al of niet zou plaatsen. Het streven van deze link was dan ook het creëren van een sociologisch forum, waar artikelen van elkaar besproken en beoordeeld kunnen worden. Bij het surfen van deze toch erg grote link komt men veel informatie tegen over allerlei uiteenlopende onderwerpen, hoewel het leeuwedeel zich toch wel richt op zaken die te maken hebben met sociologische teksten van Internet. 

Maar er was ook een homepage aan Norbert Elias en zijn ‘Proces Sociology’ te vinden. Hier stond een uitgebreide autobiografie van deze toch opmerkelijke socioloog en een interview die in 1984 door A. Steenhuis afgenomen is. Zelfs werd er een boek aangekondigd door de beheerder van deze homepage over Elias, en werd men opgevorderd om zijn mening te geven. De schrijver plaatst namelijk elk hoofdstuk nadat hij deze geschreven heeft op het internet, en hoopt zodoende in een vroeg stadium feedback op zijn werk te ontvangen. 

Men kan dus overtuigend ja-knikken op de vraag of internet de toekomst zal zijn. De hoeveelheid informatie dat men op internet op kan doen, is immense. Het grote nadeel is dat men, vanwege het grote aanbod snel de bomen door het bos niet meer ziet. Dit artikel, dat toch voornamelijk was bedoeld om zich op artikelen over arbeidsmarktbeleid in de sociologie te richten, is verschoven naar een artikel over sociologische vakgroepen en links met meer of mindere sociologisch gehalte. Door de onoverzichtelijkheid van internet moet men veel tijd besteden aan het indammen van het ‘interessegebied’, anders verzuipt men in de massa’s interessante onderwerpen, links en sites. Maar de toekomst komt via cyberspace. Dat is een ding dat zeker is.

Robert-Paul Kop & Inday Timmerman (1996)